08.11.1939: ná déantar dearmad de Georg Elser (IS)...

Ba fhear oibre Elser a raibh baint aige leis na Cumannaigh ar feadh tamaill bhig. Dhiúltaigh sé an chuirtéis Hitler a thabhairt nuair a ghabh na Naitsithe an chumhacht.

I monarcha uaireadóra ar feadh tréimhse agus, ina dhiaidh sin, i monarcha armatúr a bhíodh obair aige. San áit dheireannach nochtadh dó go raibh cogadh á ullmhú ag Hitler.

Tar éis Comhaontaithe München sa bhliain 1938 bhí sé cinnte de go raibh Hitler ar a shlí isteach i gcogadh mór agus chinn sé é a stopadh.

Fuair sé obair i gcairéal chun teacht ar phléascáin agus ansin bhog sé go München. Théadh sé gach tráthnóna chuig an Bürgerbräukeller, théadh sé i bhfolach ann go dtí go mbíodh gan duine eile imithe agus ansin théadh sé i mbun oibre. Taobh istigh de 30 lá bhí an buama i bhfolach in bpoll a thochail sé sa philéar taobh thiar den ardán.

B'fhada gur tugadh an t-aitheantas a bhí tuillte aige do Georg Elser sa ré iarchogaidh sa Ghearmáin. Ba é scannán a dhein Klaus-Maria Brandauer sa bhliain 1989 a chuir Georg Elser faoi bhráid pobail leathan faoi dheireadh.

Ach anuas go dtí na blianta beaga féin ba ar éigean a cuireadh Elser riamh ar chomhchéim leis na daoine eile a dhein iarracht deireadh a chur le ré Hitler.

Go díreach tar éis an chogaidh bhí ráflaí ag dul thart gur chomhcheilg de chuid na Sasanach nó na Naitsithe féin a bhí san ionsaí ar Hitler agus deineadh neamhaird ar chás Elser dá bharr. I dtús na seascaidí, ansin, thángthas ar cháipéisí de chuid an Gestapo, taifid an cheistithe a bhí déanta acu ar Elser agus dheimhnigh na cáipéisí siúd an leagan den scéal atá inste agam thuas.

Fós féin, bíonn drogall éigin ar bhunaíocht na Gearmáine an t-omós céanna a thabhairt do Georg Elser agus a thugann siad do Claus Schenk Graf von Stauffenberg agus na comhchealgairí uaisle eile a dhein iarracht Hitler a fheallmharú ar an 20ú lá de Iúil, 1944.

Tá sé ráite nach ndeachaigh grúpa Stauffenberg i mbun gnímh go dtí go raibh an dochar déanta agus an cogadh caillte agus nach raibh fúthu ach margadh a dhéanamh leis na Comhghuaillithe lena gcuid féin a tharrtháil. Ní iomlán na fírinne é sin, áfach, ná a leath di. Bhí Elser, áfach, gníomhach ón tús.

Cén fáth, mar sin, a bhfuil Georg Elser in áit na leathphingine?

Bhuel, d'ainneoin a mbíonn le feiscint ar an dromchla, is dóigh liom, i ndeireadh an lae, gur sochaí í an Ghearmáin a bhí riamh anall go dian céimlathach. Agus, de bharr sin, ní ceadmhach do fhear beag an domhan a tharrtháil.

"Die Erlósung kommt von oben, nicht von unten."