VII
Na seachtainí dar gcionn chaith mé i mo chathair dhúchais i mbun an córas nua a eagrú. Bhí tréaniarracht ar bun ag an am múnlaí na réanna a bhí thart a sheachaint. Ar an ábhar sin, is dócha, deineadh roinnt mhaith dá raibh ar siúl go neamhfhoirmeálta.
Mar shampla, ba hiondúil go dtagadh duine aduaidh ón bpríomhchathair uair amháin sa tseachtain le comhordú a dhéanamh liom. Agus ba ghnás dúinn buaileadh le chéile i gcaifé i lár na cathrach.
Ag snámh mar iasc i mbáire iasc, a bhíomar!
Lean cúrsaí ar aghaidh mar sin ar feadh tamaill amhail mar a bheadh normáltacht an domhain ag gabháil leo.
Ag deireadh na cúigiú coinne, shín an duine ón bpríomhcathair beart beag trasna an bhoird chugam.
"Déarfainn go bhfuil t-airgead beagnach dulta i léig agat faoi seo," a dúirt sé.
Rud praiticiúil a bhí ann ag an am, caithfidh mé a admháil, nár chuid suntais faoi leith dom é. Nach raibh mé éirithe as an bpost a bhíodh agam? An bheirt againn, dá bharr, dheineamar an rud seo leis an airgead a ionramháil mar mhionsionra riachtanach, neamhshuntasach.
Ansin chuir sé ceist nach raibh coinne agam léí.
"Abair, an bhfuil eagla ort?"
"Níl," a d'fhreagair mé gan mhoill, "nach bhfuil an ceart ag ár dtaobhsan?"
"Bhuel," a dúirt sé, "is amhlaidh go bhfuil daoine ann a chreideann nach fiú brobh an dlí nuair nach bhfuil an dlí mar fhriothálaí dóibh féin ná ag freastail ar a riachtanais phearsanta feasta."
Ag filleadh dom ina dhiaidh sin ar m'árasán d'airigh mé, don chéad uair, péirí súl na sluaite sna sráideanna mar a bheidís do mo pholladh. Bhí focail scoir an duine ón bpríomhchathair ag déanamh macalla i mo chluasa.
"Ba bheag na hathruithe atá bainte amach againn toisc go bhfuilimid ag snámh in aghaidh sruth an uisce faoi thalamh atá an seandream fós ag cur sa siúl inár gcoinne. Agus is cosúil, faraor, go bhfuil sé thar am dúinn dá bharr tiontú ar an gcuid mhíthaitneamhach siúd dár ndualgas."
Is fíor go deo nárbh ábhar mórtais dom na laethanta ar chaith mé ag plé lena dualgais ba ghéara siúd a bhí curtha orm. Ach nárbh égur chuid lárnach den pholasaí nua é na baill lofa a ghearradh amach. Agus níor fágadh againn an dara rogha. I ndeireadh na dála ní raibh aon dul as.
Faoi dheireadh is amhlaidh gur cuireadh tús leis na fiosrúcháin.
Thosaíomar le lucht na gcuideachtaí móra.
VIII
Is maith is cuimhin liom an chéad mhaidin ar thug mé aghaidh ar na duganna thíos ar bhruach na habhann agus ar sheanhalla mór a bhí lonnaithe i gcúinne iargúlta ann. Idir an dá linn, bhí an halla roinnte i seomraí beaga.
A luaithe a bhíos istigh ann bhain an tormán agus an screadaíl siar asam.
Bhí an stiúirtheoir ann le fáilte a chur romham. Fear aclaí praiticiúil soirbh, de réir cosúlachta. Agus go hiomlán gan mhaoithneas. Fear a raibh gnó le déanamh aige.
Is cuma cén córas i bhfeidhm, bíonn daoine dá leithéid ann i dtólamh.
Agus dheamhan a fhios agam cad as a dtagann siad!
"Ná cuireadh sin asat," a dúirt sé le gáire, chun mé a chur ar mo shuaimhneas, dar ndóigh, "cur i gcéill atá ann. Níl sa mhéad a chloistear anseo ach taifid a cuireadh le chéile sa stiúideo ag aisteoirí atá ag obair i dteannta linn. Ach ní fios do na daoine a bhfuilimid ag féachaint le dul i bhfeidhm orthu gurb amhlaidh atá."
"Ach nach sceimhle..?"
Níor éirigh liom bailchríoch a chur leis an abairt.
"Och," a d'fhreagair sé, beag is fiú á dhéanamh aige de, "tá sotal dophollta an tsaibhris ag an dream a mbímíd ag plé leo anseo. Níl aon chaoi eile le dul i bhfeidhm orthu ach iad a sceimhliú go smior. Agus níl neart againn ar an sceal, ní sinne a chuir an sotal sin iontu nach dtugann an dara rogha dúinn."
"Ar aon nós, de bharr na faisnéise a bhíonn cruinnithe againn cheana féin," a lean sé ar aghaidh le gotha fir a bhreathneodh go príomha ar an rud mar ghnó ar chóir é a chur i gcrích go héifeachtach, "agus a thaispeánaimíd láithreach do na daoine atá faoi fhiosrú ní fada iad ag éisteacht le Grand-Siansa an Chéasta go dtí go gcuireann siad a bpeacaí i bhfaoistin scríofa dúinn. Agus cibé rud atá ar eolas acu faoina hiarchomhghleacaithe san áireamh. Ag súil le lascaine ar an bpíonós, gan amhras, dhíolfadh an dream seo a seanmháithreacha féin. An chuid is mó díobh ar aon nós."
Agus chroith sé a cheann le hiontas. Ní le hiontas gurb amhlaidh a bheadh cúrsaí an tsaoil ach ar an ábhar nach raibh sonra chomh suntasach mar sin tugtha faoi ndeara aige sa saol a bhí ann roimh an ré nua.
Bhí carn fillteán ar an mbord aige san oifig, shiortaigh sé tríd, thóg ceann acu ina lámh agus shín chugam é. Bhí grianghraf de fhear meánaosta greamaithe ar bharr an chéad leathanaigh.
"Aithne agat ar an té sin?"
Bhreathnaigh mé ar an ngrianghraf. Níorbh fhéidir liom gan an duine siúd a aithint. Agus é le blianta fada ar an mbord stiúrtha sa chomhlacht againn cé nach raibh, ar a mhéad, ach aithne súl againn ar a chéile má ba rud é gur thug sé suntas ar bith dom. Duine a bhí ann a chuir béim mhór ar chúrsaí barainne riamh agus a mbíodh de leathrann aige gur thábhachtaí sábháilteacht na bpostanna ná an tuarastal.
Thóg mé an fillteán agus scrúdaigh mé a raibh breactha ann. An t-airgead a bhí curtha ar leataobh aige dó féin agus dá chomhghleacaithe, ní bheadh fiú d'acmhainn samhlaíochta agam a thomhas agus mé i mo fhostaí beag neamhúrchóideach san áit chéanna gurbh ann don mhéad sin airgid riamh sa chomhlacht mura raibh sé leagtha amach os mo chomhair.
Dáta amháin a tharraing m'aird air: Nollaig na bliana 2012 nuair a ligeadh caoga chun siúil,chuir sé deich milliún isteach i gcúntas i Liechtenstein.
Nuair a shroicheamar deireadh an dorchla d'oscail an stiúirtheoir doras ar thaobh na láimhe clé.
D’ainneoin a raibh ar eolas agam anois faoi, caithfidh mé a admháil gur baineadh stangadh asam an seansaoiste a fheiscint agus é ina shuí ag an mbord i veist bhrocach.
D'aithin sé mé, is fíor sin. Agus chuir sé in iúl dom ar an toirt le dreas beag geaitsíochta go ndéanfadh sé m'ainm a scairteadh amach ach é a rith leis. Agus ag an bpointe sin, bhí mé cinnte de nach raibh m'ainm riamh ar eolas aige. Ina ionad sin, leath bréag-aoibh tláithíneach ar a aghaidh mar a bheadh seanchara nochtaithe chuige a mbeadh ar a chumas aige teacht i gcabhair air agus é a fhuascailt as an gcruachás.
Tháinig masmas orm agus d'fhág mé an seomra.
No comments:
Post a Comment